El estado forestal de El Argar (ca. 2200-1550 cal ANE) Nuevas aportaciones antracológicas desde La Bastida (Murcia, España) para el conocimiento paleoecológico y paleoeconómico de la prehistoria reciente del sureste de la península Ibérica

dc.contributor
Universitat Autònoma de Barcelona. Departament de Medicina
dc.contributor.advisor
B-25277-2015
dc.contributor.author
Celma Martínez, Mireia
dc.date.accessioned
2015-09-29T15:15:23Z
dc.date.available
2015-09-29T15:15:23Z
dc.date.issued
2015-09-21
dc.identifier.isbn
9788449055393
cat
dc.identifier.uri
http://hdl.handle.net/10803/310428
dc.description.abstract
Este trabajo de investigación ha centrado su estudio, en primer lugar, en el asentamiento argárico de La Bastida (Murcia, España) para el conocimiento de la paleoecología y paleoeconomía del grupo arqueológico de la Edad del Bronce de El Argar (ca. 2200-1550 cal ANE) mediante el análisis de los restos antracológicos (carbón y madera) de los contextos domésticos. El yacimiento de La Bastida es un gran asentamiento (4,5 ha) con un complejo urbanismo documentado en los sectores estudiados de Barranco, Piedemonte y Cima. Entre los elementos arquitectónicos más destacables se encuentran una gran balsa de almacenamiento de más de 400.000 litros de agua y una gran muralla que protegía la ciudad prehistórica por su cara norte. El análisis antracológico ha determinado un total de 28 taxones para el asentamiento en su diacronía. La Bastida es el yacimiento que mayor variabilidad taxonómica ha presentado en la producción y consumo de madera. Estos resultados han proporcionado elementos suficientes para presentar una paleoecología diferente a la esperada característica de entornos subdesérticos. El entorno forestal de La Bastida ha resultado con una vegetación mesotermófila con capacidades resilientes suficientes para mantener las necesidades de la población durante ca. 650 años hasta el abandono del lugar. Además, la presencia de vegetación de ribera durante toda la cronología de La Bastida evidencia un mantenimiento de la circulación de los recursos hídricos. En segundo lugar, se han sintetizado todos los datos antracológicos disponibles para el III-II milenios cal ANE del sureste de la península Ibérica con el fin de observar la dinámica paleoecológica en los inicios y el fin del poblamiento argárico en todo el territorio. A pesar del gran número de intervenciones realizadas para este grupo arqueológico, no son muchos los asentamientos que presentan evidencias arqueobotánicas recuperadas. Solo en el 26 % de los yacimientos argáricos se han recuperado restos arqueobotánicos y en solo un 13 % de los asentamientos se ha realizado un análisis en profundidad de los restos antracológicos. Por lo tanto, el número de yacimientos de los que se dispone registro arqueobotánico resulta, todavía, muy escaso. El registro antracológico disponible para el III-II milenios cal ANE presenta una afinidad, sin transiciones marcadas, entre el final del Calcolítico y el inicio del Bronce. Los resultados antracológicos presentan particularidades locales en cada uno de los asentamientos y, en conjunto, una gran diversidad de hábitats y cobertura forestal para el territorio argárico. La característica que comparten todos ellos es una predominancia, tanto en número de restos como en ubicuidad, de una vegetación mesotermófila. Desde la investigación antracológica y a la luz de los presentes resultados, no resulta posible argumentar una analogía de las condiciones climáticas actuales de semiaridez del sureste peninsular como un fenómeno ya existente en la Prehistoria Reciente. Estos resultados han demostrado que existe un gradiente de mayor sequedad en el litoral y una mayor humedad en el interior. La identificación de una cobertura forestal suficiente durante todas las fases de El Argar muestra una contrariedad con la hipótesis de un agotamiento de la masa boscosa por la intensa actividad productiva argárica que llevaría al colapso de esta sociedad.
spa
dc.description.abstract
The aim of this study was to increase the palaeoecological and palaeoeconomical knowledge of the Argaric Bronze Age from south-eastern Spain (c. 2200-1550 cal BC). This PhD thesis has focused on the charcoal analysis from the Argaric archaeological site La Bastida (Totana municipality, Murcia, Spain), which was one of the most important prehistoric cities of the south-eastern territory (about 33000 km2), occupying a 4.5 ha-hilltop. The most outstanding constructive elements of this site are a large water reservoir (more than 400.000 litres) and an impressive stone-built fortification system which protected citizens from potential attacks. Charcoal coming from timber production and consumption during La Bastida diachrony was analysed. As a result, 28 taxa were determined for the site. That being so La Bastida presents the highest taxa variability for the whole Argaric territory. There is, in addition, a variation in taxa during the three phases of La Bastida. In all respects, these taxa draw a completely different landscape from nowadays. The surroundings of La Bastida presented a mesothermophyte flora and a Mediterranean riparian vegetation in the nearby watercourses. Owing to the results, we can offer a new panorama for the environmental and landscape features of the past that lasted at least the 650 years of the settlement, and which was, by far, not arid. Additionally, data from all the charcoal analysis (21) included in studies for Copper and Bronze Ages from the south-eastern territory of the Iberian Peninsula were collected. The aim was to observe if there was any palaeoecological disturbance or dissimilarity within Los Millares (3rd millennium cal BC) and El Argar (2nd millennium cal BC) transition –both archaeological groups developed in the same territory. In the light of charcoal analysis, no remarkable difference was found. Conversely, a marked palaeoecological affinity with both archaeological groups could be stated. Focused again on El Argar palaeoecology, up to the present, just 13% of the archaeological sites have analysed the charcoal on the recovered archaeobotanical remains. For that reason, there are few evidences to synthesize environmental conditions on the Argaric territory. Despite this, we analysed the existing data through correspondence analysis, and we identified separated habitats with different palaeoecological conditions. Dry conditions were detected in the surroundings of the coastal area, and higher humidity in the Penibetic mountain ranges area. Besides, the habitat diversity that featured the neighbourhood of each settlement during El Argar, and a continued availability of a large number of species from a wooded maquia cover could be ascertained. In accordance with our findings, these environmental conditions lasted at least until 1550 cal BC. Therefore, this work supports the idea that the end and collapse of El Argar, which caused the simultaneous abandonment of all Argaric sites, does not lie in an overexploitation and depletion of forest resources.
eng
dc.format.extent
606 p.
cat
dc.format.mimetype
application/pdf
dc.language.iso
spa
cat
dc.publisher
Universitat Autònoma de Barcelona
dc.rights.license
L'accés als continguts d'aquesta tesi queda condicionat a l'acceptació de les condicions d'ús establertes per la següent llicència Creative Commons: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/es/
dc.rights.uri
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/es/
*
dc.source
TDX (Tesis Doctorals en Xarxa)
dc.subject
Antrocología
cat
dc.subject
Antrocologia
cat
dc.subject
Charcoal analysis
cat
dc.subject
Prehistoria
cat
dc.subject
Prehistòria
cat
dc.subject
Prehistory
cat
dc.subject
El Argar
cat
dc.subject.other
Ciències Humanes
cat
dc.title
El estado forestal de El Argar (ca. 2200-1550 cal ANE) Nuevas aportaciones antracológicas desde La Bastida (Murcia, España) para el conocimiento paleoecológico y paleoeconómico de la prehistoria reciente del sureste de la península Ibérica
cat
dc.type
info:eu-repo/semantics/doctoralThesis
dc.type
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
dc.subject.udc
90
cat
dc.contributor.authoremail
mireia.celma.martinez@gmail.com
cat
dc.contributor.director
Micó Pérez, Rafael
dc.contributor.director
Piqué i Huerta, Raquel
dc.embargo.terms
cap
cat
dc.rights.accessLevel
info:eu-repo/semantics/openAccess
dc.identifier.dl
B-25277-2015


Documents

mcm1de3.pdf

3.036Mb PDF

mcm2de3.pdf

6.701Mb PDF

mcm3de3.pdf

6.291Mb PDF

This item appears in the following Collection(s)