Detección y tratamiento del trastorno de pánico a través de Internet: El apoyo psicológico como parte de un programa de autoayuda basado en la terapia cognitivo conductual

Author

Oromendia Rodríguez, Pablo

Director

Molinuevo Alonso, Beatriz

Date of defense

2016-06-21

ISBN

9788449064524

Pages

239 p.



Department/Institute

Universitat Autònoma de Barcelona. Departament de Psiquiatria i de Medicina Legal

Abstract

Introducción: El Trastorno de pánico (TP) es una de las enfermedades psiquiátricas más comunes, con un coste económico y social importante. El uso de Internet para la detección y tratamiento del TP permite llegar a un gran número de personas, en amplias zonas geográficas y de forma confidencial. Además, pueden servir como autoayuda o como complemento de la terapia tradicional. Los instrumentos para la detección del TP online pueden ser muy útiles, sin embargo, actualmente son escasos. Por otro lado, en diversos países se están probando programas de tratamiento a través de Internet para el TP y los resultados son prometedores. Se ha observado que el efecto es mayor cuando se añade apoyo psicológico, pero no está claro cómo éste debe administrarse. En esta tesis se abordan la detección y el tratamiento online del TP por medio de dos estudios. En el estudio 1 se analizó la validez de un ítem para detectar la presencia de síntomas de TP extraído del Web Screening Questionnaire, el WSQ-Panic. En el estudio 2 se analizaron dos formas de administrar el apoyo psicológico como parte de un tratamiento de autoayuda a través de Internet basado en la terapia cognitivo conductual llamado Libre de Ansiedad. Estudio 1 Método: Un total de 171 sujetos completaron el WSQ-Panic a través de Internet y fueron evaluados por teléfono mediante la Entrevista Clínica Estructurada para los Trastornos del eje I del DSM-IV (SCID-I), que se empleó como gold standard. Se calculó la sensibilidad, la especificidad, los valores predictivos positivos (VPP) y negativos (VPN), el área bajo la curva ROC y se determinó el punto de corte óptimo. Resultados: El WSQ-Panic mostró una sensibilidad de 0,83 y una especificidad de 0,74. El VPP fue de 0,46 y el VPN fue de 0,94. El área bajo la curva ROC fue de 0,83, 95% CI [0,74;0,90], lo cual indica una precisión moderada. El punto de corte óptimo del instrumento fue ≥ 2. Conclusiones: El WSQ-Panic es válido para identificar rápidamente a personas de habla hispana con síntomas de TP y tiene una precisión aceptable para un instrumento de cribado, comparable a la de instrumentos de detección del TP más complejos. Estudio 2 Método: Un total de 77 sujetos fueron diagnosticados con TP por medio de la MINI International Neuropsychiatric Interview y asignados aleatoriamente a una de tres condiciones experimentales: 1) Un grupo control en lista de espera; 2) un grupo de tratamiento con apoyo psicológico no pautado, 3) un grupo de tratamiento con apoyo psicológico pautado semanalmente. Los sujetos fueron evaluados antes y después del tratamiento para medir los síntomas de TP, ansiedad, depresión y discapacidad, además de realizarse un seguimiento a los 6 meses. Resultados: Los síntomas del TP de aquellos sujetos que recibieron el tratamiento mejoraron significativamente (d = 0,69-1,67; p < 0,05) y esta mejoría se mantuvo en el seguimiento. Además, hubo diferencias estadísticas y clínicamente significativas entre los dos grupos de tratamiento respecto a los síntomas de TP (Diferencia de medias = -3,20; p = 0,005; 95% CI [-5,62; - 0,79]). El grupo con apoyo pautado mostró un tamaño del efecto mayor, una tasa de abandonos menor y una mayor adherencia al tratamiento (más módulos completados) que el grupo con apoyo no pautado. Conclusiones: Se recomienda que los programas de tratamiento online para el TP incluyan apoyo complementario pautado semanalmente. Si la administración del apoyo psicológico se deja en manos de los pacientes, éste puede no darse ya que los pacientes tienden a no solicitar apoyo.


Background: Panic Disorder (PD) is one of the most common psychiatric disorders with an important social and economic cost. Using Internet-based tools to detect and treat PD allows to reach a greater number of people, regardless of their geographical location, and with high confidentiality. Moreover, web-based treatments could be used as self-help tools or as a complement to traditional therapy. Web-based screening tools could be useful, however, there is a paucity of instruments that specifically measure PD online. On the other hand, in some countries Web-based self-help treatments for PD have been tested obtaining promising results. Larger effect sizes have been observed when professional support has been added, however, it is still not clear how this support should be administered. In this thesis the detection and treatment online for PD is addressed through two studies. In study 1, the validity of one item from the Web Screening Questionnaire designed to detect PD symptoms (WSQ-Panic) was analyzed. In study 2, two ways of administering psychological support as a part of Internet-based self-help treatment for PD based on CBT were compared using a program called Free from Anxiety. Study 1 Methods: A total of 171 participants completed the WSQ-Panic online and were assessed by telephone using the Structured Clinical Interview for DSM Disorders (SCID-I), that was used as a gold standard. The sensitivity, the specificity, positive and negative predictive values (PPV, NPV), and area under the ROC curve were calculated, and the optimal cut-off point was determined. Results: The WSQ-Panic showed a sensitivity of 0.83 and a specificity of 0.74. The PPV was 0.46 and NPV was 0.94. The area under the curve was 0.82 (95% CI: 0.74 – 0.90), which indicates a moderate accuracy. The optimal cut-off point is ≥ 2. Conclusions: The WSQ-Panic accuracy is acceptable as an Internet screening tool and comparable to longer instruments for PD detection. This instrument is valid to quickly identify Spanish-speaking patients who suffer from panic symptoms. Study 2 Methods: A total of 77 participants were diagnosed with PD by the MINI International Neuropsychiatric Interview, and randomly assigned to one of three experimental conditions: 1) A waiting-list control group; 2) a treatment group with non-scheduled psychological support; 3) a treatment group with scheduled psychological support. Participants were assessed at pre-, post-treatment, and six-month follow-up by using a battery of instruments to measure the symptoms of PD, anxiety, depression and disability. Results: Panic Disorder symptoms of those participants who received the treatment improved significantly (d = .69-1.67, p < .05) and this improvement was sustained until follow-up. Furthermore, there were statistically and clinically significant group differences regarding PD symptoms (Mean difference= -3.20, p = .005, 95% CI [-5.62, - 0.79]). The scheduled group showed a larger effect size, a lower drop-out rate, and better adherence to treatment (more modules completed) than the non-scheduled group. Conclusions: For web-based treatments for PD, adding weekly scheduled support is recommended. If the administration of psychological support depends on patients’ demand, this support may not be provided, being that patients tend to do not ask for it.

Keywords

Trastorn de pànic; Trastorno de pánico; Panic disorder; Teràpia cognitiu conductual; Terapia cognitivo conductual; Cognitive behavior therapy; Internet

Subjects

159.9 - Psychology

Knowledge Area

Ciències de la Salut

Documents

por1de1.pdf

4.614Mb

 

Rights

L'accés als continguts d'aquesta tesi queda condicionat a l'acceptació de les condicions d'ús establertes per la següent llicència Creative Commons: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/es/
L'accés als continguts d'aquesta tesi queda condicionat a l'acceptació de les condicions d'ús establertes per la següent llicència Creative Commons: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/es/

This item appears in the following Collection(s)