Inventários, Narrativas, Fragmentos. (Im)pertinência da historiografia da arte = Inventarios, Narrativas, Fragmentos. (Im)pertinencia de la historiografía del arte

Autor/a

Santos, Mariana Pinto dos

Director/a

Lopes, Silvina Rodrigues

Trinidade, Luís

Tutor/a

Cabezas Gelabert, Lino

Fecha de defensa

2015-07-06

Depósito Legal

B 19467-2015

Páginas

333 p.



Departamento/Instituto

Universitat de Barcelona. Facultat de Belles Arts

Resumen

Abordando alguns exemplos importantes da historiografia da arte portuguesa contemporânea, esta dissertação de doutoramento procura fazer uma reflexão crítica sobre a cristalização de modelos de interpretação em história da arte para além do caso português, com particular foco na história da arte contemporânea. Partindo de autores e conceitos específicos, contrapõem-se hipóteses operativas para a historiografia da arte. Por um lado, pela análise crítica do paradigma da cópia introduzido pela actualmente in.uente historiogra.a da arte norte­americana (criticism), que se a.rmou a partir dos anos setenta do século XX. Essa análise debruça-se sobre a importância que Walter Benjamin teve na consolidação desse paradigma. Por outro lado, contrapõe-se também o valor de uso do autor alemão para repensar a história da arte e o seu objecto, focando-se os seus textos sobre a infância e relações da infância com a história e a memória, em articulação com os seus conceitos operativos mais usados e citados. A re.exão que se apresenta, e que se socorre de outros autores além de Walter Benjamin, propõe a construção de uma história da arte que interpele as ordens dos discursos instituídas e que se autorize na própria construção quer a interpretação com recurso aos instrumentos do seu campo de saber (da sua própria história), quer a insubordinação a esses instrumentos. Uma selecção de pinturas de Eduardo Batarda serve de estudo de caso de uma prática em pintura que finta as classificações historiográficas e se estrutura em palimpsesto, com uma multiplicação infinda de sentidos, falsos sentidos e referências, tornando-se um exemplo eficaz para repensar a historiografia da arte e o seu objecto.


Abordando algunos ejemplos importantes de la historiografía del arte portugués contemporáneo, esta tesis doctoral busca hacer una reflexión crítica sobre la cristalización de modelos de interpretación en la historia del arte más allá del caso portugués, con un enfoque particular en la historia del arte contemporáneo. Partiendo de autores y conceptos específicos, se contraponen hipótesis operativas para la historia del arte. Por un lado, a través del análisis crítico del paradigma de la copia introducido por la actualmente influyente historiografía del arte norteamericana (criticism), que se consolidó a partir de los años sesenta del siglo XX. Este análisis se inclina hacia el tratamiento de la importancia que Walter Benjamin tuvo en la consolidación de este paradigma. Por otro lado, también se contraponen el valor de uso del autor alemán para repensar la historia del arte y su objeto, centrándose en los textos sobre la infancia y las relaciones de la infancia con la historia y la memoria, en relación con sus conceptos operativos más usados y citados. La reflexión que se presenta, y que se nutre también de otros autores además de Walter Benjamin, propone la construcción de una historia del arte que interpela el orden de los discursos instituidos y que se autoriza en la propia construcción ya sea de la interpretación que recurre a los instrumentos de su campo del saber (de su propia historia), o bien a la insubordinación hacia tales instrumentos. Una selección de pinturas de Eduardo Batarda sirve como caso de estudio de una práctica a través de la pintura que esquiva las clasificaciones historiográficas y se estructura en forma de palimpsesto, con una multiplicación infinita de sentidos, falsos sentidos y referencias, convirtiéndose en un ejemplo eficaz para repensar la historiografía del arte y su objetivo.


Starting with some important examples from the contemporary portuguese art history, this dissertation aims for a reflection about the crystallization of models of interpretation in art history beyond the portuguese situation, focusing especially on contemporary art history. Always resting on specific authors and concepts, counterparts are studied, on one hand by analyzing, critically, the paradigm of the copy introduced by the now very in.uent north-american art history or criticism, that started in the 1970's. This analysis focuses on the in.uence Walter Benjamin had in the consolidation of that paradigm. On the other hand, Walter Benjamin is also taken in account as a still very useful conceptual resource for rethinking art history and its object, particularly by reading his texts about infancy and the relations of infancy with history and memory, in articulation with his more well-known concepts. This re.ection, supported by other authors besides Benjamin, aims at a proposal of an art history written with the awareness of the pre-established orders of the discourses. And that authorizes itself either the use of the instruments of its field of knowledge, either the insubordination to those instruments. Finally a selection of Eduardo Batarda's paintings consists in an useful case-study, for it is the example of a practice in painting that avoids historical classi.cations and that structures itself as a palimpsest, with endless rami.cations of meanings, false-meanings and references, becoming thus a very effective tool for rethinking art history and its object.

Palabras clave

Història de l'art; Historia del arte; Art history; Art contemporani; Arte contemporáneo; Contemporary art; Estètica; Estética; Aesthetics; Pintura portuguesa; Portuguese painting

Materias

7 - Bellas artes

Área de conocimiento

Ciències Humanes i Socials

Documentos

01.LEMOS_TESE.pdf

2.356Mb

02.LEMOS_SINTESIS_ESPAÑOL.pdf

206.1Kb

 

Derechos

ADVERTIMENT. L'accés als continguts d'aquesta tesi doctoral i la seva utilització ha de respectar els drets de la persona autora. Pot ser utilitzada per a consulta o estudi personal, així com en activitats o materials d'investigació i docència en els termes establerts a l'art. 32 del Text Refós de la Llei de Propietat Intel·lectual (RDL 1/1996). Per altres utilitzacions es requereix l'autorització prèvia i expressa de la persona autora. En qualsevol cas, en la utilització dels seus continguts caldrà indicar de forma clara el nom i cognoms de la persona autora i el títol de la tesi doctoral. No s'autoritza la seva reproducció o altres formes d'explotació efectuades amb finalitats de lucre ni la seva comunicació pública des d'un lloc aliè al servei TDX. Tampoc s'autoritza la presentació del seu contingut en una finestra o marc aliè a TDX (framing). Aquesta reserva de drets afecta tant als continguts de la tesi com als seus resums i índexs.

Este ítem aparece en la(s) siguiente(s) colección(ones)