Delimitación diagnóstica y clínica del trastorno de somatización

Autor/a

López Santiago, José

Director/a

Belloch Fuster, Amparo

Fecha de defensa

2011-06-24

ISBN

9788437082288

Páginas

384 p.



Departamento/Instituto

Universitat de València. Departament de Personalitat, Avaluació i Tractaments Psicològics

Resumen

INTRODUCCIÓN: El trastorno de somatización, introducido como categoría diagnóstica en el DSM-III (1980), en la actualidad se encuentra sujeto a debate respecto a su validez, fiabilidad y utilidad clínica. OBJETIVO: el objetivo general de la investigación es describir el perfil clínico y psicopatológico característico del TS mediante análisis comparativo con otros grupos clínicos que cuenten entre sus síntomas principales con síntomas somáticos, y con un grupo no-clínico. Con la finalidad de poder disponer de indicadores fiables y de aplicación sencilla en la práctica clínica, que permitan identificar a personas con TS. METODO: Se han comparado determinadas características clínicas que la literatura ha mostrado como relevantes en la descripción del trastorno en pacientes con diagnóstico de TS (N= 23), respecto al trastorno hipocondríaco (N= 22) , al trastorno de pánico (N=22), a otros trastornos somatomorfos (N=15), además de con un grupo de población no clínica (N=20). Los instrumentos utilizados fueron: Inventario de Depresión de Beck (BDI), Índice Whiteley (IW), Inventario de Preocupaciones Hipocondríacas de Aiglé (IPHA), Índice de Sensibilidad a la Ansiedad (ASI), Encuesta sobre Actitudes hacia la Enfermedad (HAS), Escala de Alexitimia de Toronto (TAS-20), Cuestionario de Interpretación de Síntomas (SIQ), Cuestionario de Preocupación de Pensilvania (PSWQ), Experiencia con el Tratamiento de la Escala de Actitudes sobre la Enfermedad (ET de IAS), Escala de Amplificación somatosensorial (SSAS), Inventario de Personalidad NEO revisado (NEO-PI) RESULTADOS: Los sujetos con TS presentan un mayor grado de sintomatología depresiva y mayor comorbilidad con trastornos del estado de ánimo. Presentan, con independencia del grado de depresión, mayor número total de síntomas y específicamente más síntomas de dolor, gastrointestinales, sexuales/urogenitales y pseudo-neurológicos, pero no más síntomas cardio-pulmonares. Realizan un mayor uso de servicios médicos y muestran una mayor insatisfacción con la atención médica, aunque estos resultados son dependientes del grado de depresión. Comparten con los pacientes hipocondríacos un elevado grado de convicción de enfermedad y sentimiento de vulnerabilidad a la enfermedad, pero otras características hipocondríacas (preocupación por el cuerpo y su salud, el miedo a la enfermedad y la muerte, la excesiva atención y vigilancia a su estado de salud y la conciencia de ser hipocondríacos) aparecen asociadas de forma específica al trastorno hipocondríaco. Además, únicamente el 15% de los hipocondríacos presentan también un TS. Respecto a la alexitimia, la dificultad de discriminar señales emocionales es un rasgo compartido con los sujetos con T. Hipocondríaco y con T. Pánico. Respecto a la atribución de síntomas somáticos aparece un perfil característico: mayor atribución normal del grupo control, mayor atribución somática del grupo hipocondría y mayor atribución psicológica de los pacientes con pánico e hipocondría. La baja apertura aparece como un rasgo de personalidad característico de los somatizadores. La sensibilidad a la ansiedad caracteriza mejor al T. Pánico, y la preocupación ansiosa es más específica del T. de Pánico y del T. Hipocondríaco. El cuestionario amplificación somatosensorial no muestra diferencias consistentes. CONCLUSIONES: Los pacientes con TS presentan un elevado número de síntomas somáticos que permite diferenciarlos claramente de otros trastornos mentales con síntomas somáticos similares. Los pacientes con TS presentan un perfil clínico característico, no obstante, este perfil está relacionado con el mayor grado de sintomatología depresiva manifestado. Por otra parte, el grupo de pacientes hipocondriacos presenta unas características clínicas especificas que claramente permiten diferenciarlos del trastorno de somatización y de los otros grupos clínicos evaluados.


AIM: the general aim of this investigation is to describe the clinical and psychopathological profile of Somatization Disorder (SD) by means of a comparative analysis with other clinical groups among whose main symptoms we can include somatic ones. METHOD: A comparison has been arried out between certain clinical features that literature has proved to be relevant to the description of this disorder in patients diagnosed with SD (N = 23), in relation to hypocondriac disorder (Hypochondriasis) (N= 22) , to panic disorder (N=22) and to other somatoform disorders (N=15), as well as with a non-clinical control group (N=20). RESULTS: subjects suffering from TS present a higher degree of depressive symptomatology and more comorbility with mood disorders. Regardless the degree of depression, they show a higher rate of symptoms, especially gastrointestinal, sexual/urogenital and pseudo-neurological pains; however. These patients make use of medical services more often and show a greater degree of dissatisfaction with the medical attention received, although the results vary according to the degree of depression. Similarly to hypocondriac patients, they also have a high degree of conviction of being ill and a feeling of vulnerability to illness, while other typically hypocondriac traits (such as concern for their body and health, fear of illness and death, excessive vigilance and attention to their condition, awareness of their own hypocondria) only appear specifically and consistently related to the hypocondriac disorder. Moreover, only 15% of hypocondriacs show TS too. In relation to the attribution of somatic symptoms, there appears a characteristic profile: greater normal attribution of the control group, greater somatic attribution of the hypocondriac group and greater psychological attribution of the patients suffering from panic and hypocondria. A sensitivity for anxiety reflects more the panic disorder whereas anxious worry is more specific to Panic and Hypocondriasis. The somatosensory amplification questionnaire does not show consistent differences. CONCLUSIONS: TS patients present a characteristic clinical profile, although this one depends to a great extent on their greater depressive symptomatology. On the other hand, the hypocondriac disorder shows some clinical characteristics which clearly differentiate it from the somatization disorder and from the other clinical groups evaluated.

Materias

159.9 - Psicología

Área de conocimiento

Facultat de Psicologia

Documentos

lopez san.pdf

2.695Mb

 

Derechos

ADVERTIMENT. L'accés als continguts d'aquesta tesi doctoral i la seva utilització ha de respectar els drets de la persona autora. Pot ser utilitzada per a consulta o estudi personal, així com en activitats o materials d'investigació i docència en els termes establerts a l'art. 32 del Text Refós de la Llei de Propietat Intel·lectual (RDL 1/1996). Per altres utilitzacions es requereix l'autorització prèvia i expressa de la persona autora. En qualsevol cas, en la utilització dels seus continguts caldrà indicar de forma clara el nom i cognoms de la persona autora i el títol de la tesi doctoral. No s'autoritza la seva reproducció o altres formes d'explotació efectuades amb finalitats de lucre ni la seva comunicació pública des d'un lloc aliè al servei TDX. Tampoc s'autoritza la presentació del seu contingut en una finestra o marc aliè a TDX (framing). Aquesta reserva de drets afecta tant als continguts de la tesi com als seus resums i índexs.

Este ítem aparece en la(s) siguiente(s) colección(ones)