Tecnología lítica y cerámica: sociedades prehistóricas del río Sogamoso, Santander, Colombia

Autor/a

Moreno González, Leonardo

Director/a

Molist Montaña, Miquel

Clemente Conde., Ignacio

Fecha de defensa

2015-12-02

ISBN

9788449027802

Páginas

801 p.



Departamento/Instituto

Universitat Autònoma de Barcelona. Departament d'Antropologia Social i de Prehistòria

Resumen

En este estudio realizado en la cuenca media del río Sogamoso, titulado, Tecnología lítica y cerámica: sociedades prehistóricas del río Sogamoso, Santander, Colombia, constituye el soporte científico y documental de la tesis doctoral, la cual se desarrolló en dos sitios arqueológicos; La fe, 7500 B.P y Los Teres, 2300-800 B.P., En este trabajo se priorizaron cuatro aspectos: 1. El conocimiento geológico-arqueológico en el contexto de los patrones de asentamiento prehistóricos, 2. El análisis de los asentamientos y la vivienda y su arreglo en el paisaje, 3. La tecnología lítica y la tecnología alfarera y sus productos arqueológicos (herramientas líticas y contenedores cerámicos en el contexto socio-productivo) y 4. La gestión de los recursos minerales. La base documental obtenida en campo, en conjunto, permitió explicar los procesos de poblamiento y cambio social, representado arqueológicamente en los asentamientos como unidad de análisis histórico-social, en los formatos tecnológicos de orden lítico o alfarero (en el contexto socio productivo) y en las pautas de asentamiento expresadas como modificaciones en el paisaje, que presentaron las respuestas de orden económico, social e histórico. Para ello, se planeó un trabajo colaborativo entre geología, arqueología e ingeniería catastral y geodesia, para utilizar cartografía temática ambiental-arqueológica a distintas escalas: en el análisis de los paisajes, los asentamientos, los yacimientos extractivos y de los productos arqueológicos (lítico y cerámico); y se utilizaron diferentes estrategias metodológicas y técnicas de análisis de cada saber, pero siempre ajustadas a los propósitos arqueológicos y apoyados en un conjunto de análisis fisicoquímicos para lograr una visión a múltiples escalas. Estas de orden macro y micro, tienen el propósito de conocer la matriz ambiental y valorar las respuestas tecnológicas expresadas en la tecnología lítica y la tecnología cerámica, valorar el paisaje (natural y socio-cultural), la composición de los suelos, los micro-suelos en los sitios de habitación prehispánicos y el poblamiento regional amerindio, sus dinámicas y sus procesos de transformación. Los resultados obtenidos en las fases de campo (prospección, excavaciones, laboratorio y, análisis de resultados) de tal investigación, conforman el cuerpo documental de esta tesis para optar al título de doctor en Arqueología Prehistórica de la Universidad Autónoma de Barcelona. Este trabajo de investigación, abre las puertas para abordar nuevas preguntas sobre la historia social prehispánica nacional y regional y, por ello, este trabajo es una clara contribución al conocimiento arqueológico, histórico y cultural de la región del nororiente colombiano, en cuanto al poblamiento de la montaña santandereana y la problemática pre guane - guane, de la llamada arqueología de la “región guane”. Los resultados recuperados en esta tesis, periten abordar la transformación social y económica de las sociedades hortícolas del Arcaico a primeras sociedades agricultor- sedentarias en el Nororiente de Colombia y propone una explicación del proceso histórico-social y de desarrollo socio-´político social (asentamientos) y económico (desarrollo pleno de la producción agrícola de granos como el maíz y tubérculos como la yuca y de producción de recipientes de cerámica), lo que en la terminología de América se identifica como período formativo. En este período formativo, la transformación de las sociedades hortícolas a sociedades agro-alfarera, significó una competencia por la apropiación de recursos bióticos y abióticos que generó un grado de conciencia hacia la tierra y cuyo sentido de pertenencia filial-parentesco, expresó una idea de dominio social de un espacio social que nosotros acogemos en dos conceptos: el territorio, como un espacio físico y social sometido a un control social y político y el de lugar, como el espacio particular o específico de ocupación de un grupo cuya concepción social y expresión material incluye lo que otros investigadores plantean como la “esfera de la cultura”.


The documentary base obtained in field, set allowed explain the processes of settlement and social change, represented archaeologically in the settlements as a unit of historical and social analysis, technological formats potter lithic or order (in the social productive context) and in settlement patterns expressed as changes in the landscape, which presented the responses of economic, social and historical order. For this, a collaborative work between geology, archeology and cadastral engineering and geodesy planned, to use and archaeological environmental at different scales thematic mapping: the analysis of landscapes, settlements, extractive sites and archaeological items (lytic and ceramic); and different methodological and technical analysis of each find strategies were used, but always adjusted to archaeological purposes and backed by a range of physicochemical analysis to gain insight at multiple scales. These macro and micro order, are intended to meet the environmental matrix and assess the technological responses expressed in lithic technology and ceramic technology, assess the landscape (natural and sociocultural), the composition of the soil, the micro- soils at the sites of prehistoric room and Amerindian regional settlement, their dynamics and their transformation processes. The results obtained in the field phases (exploration, excavation, laboratory, analysis of results) of such research, make the documentary body of this thesis for the degree of doctor of Prehistoric Archaeology at the Autonomous University of Barcelona. This research opens the door to address new questions about national and regional pre-Hispanic social history and, therefore, this work is a clear contribution to the archaeological, historical and cultural knowledge of the region in northeast Colombia, regarding the settlement of the mountain and the problems Santander pre guane - guane, call archeology "guane region." The results retrieved in this thesis, periten address the social and economic transformation of horticultural societies Archaic to farmer-first sedentary societies in northeastern Colombia and proposes an explanation of the historical and social process development and social socio-'político (settlements ) and economic (full development of agricultural production of grains such as corn and tubers like cassava and production of ceramic vessels), which in the terminology of America is identified as formative period. In this formative period, the transformation of the horticultural societies to societies agro-pottery, meant competition for the appropriation of biotic and abiotic resources generated a degree of consciousness to earth and whose sense of filial-kinship membership, expressed an idea social domain of a social space that we welcome on two concepts: the territory, as a physical and social space subjected to social and political control and place, as the particular or specific area of occupation of a social group whose conception and expression material includes what other researchers pose as the "sphere of culture".

Palabras clave

Prehistòria; Prehistoria; Prehistory; Somogoso; Colombia

Materias

90 - Arqueología. Prehistoria

Área de conocimiento

Ciències Humanes

Documentos

lmg1de1.pdf

9.584Mb

 

Derechos

L'accés als continguts d'aquesta tesi queda condicionat a l'acceptació de les condicions d'ús establertes per la següent llicència Creative Commons: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/es/
L'accés als continguts d'aquesta tesi queda condicionat a l'acceptació de les condicions d'ús establertes per la següent llicència Creative Commons: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/es/

Este ítem aparece en la(s) siguiente(s) colección(ones)