Variaciones de la masa ósea en el trasplante de progenitores hematopoyéticos

Author

Holgado Pérez, Susana

Director

Ribera Santasusana, J. M. (José María)

Olivé Marqués, Alejandro

Date of defense

2014-11-03

ISBN

9788449056031

Legal Deposit

B-28864-2015

Pages

135 p.



Department/Institute

Universitat Autònoma de Barcelona. Departament de Medicina

Abstract

Precedentes: La osteoporosis es una complicación frecuente en el trasplante de progenitores hematopoyéticos. Su patogenia es compleja, ya que participan múltiples factores, principalmente, los tratamientos inmunodepresores que se utilizan en el período de inducción y consolidación y, de forma particular, los cambios de las células estromales de la médula ósea como consecuencia del trasplante. Todo ello conlleva un desacoplamiento del remodelado óseo con un aumento de la resorción ósea y una disminución de la formación. Hipótesis: Los pacientes que reciben un trasplante de progenitores hematopoyéticos presentan una disminución de la masa ósea existiendo diferencias en los cambios de densidad mineral ósea entre los pacientes que reciben un trasplante alogénico y autogénico. Esta reducción comporta un aumento del número de fracturas. Objetivos: Establecer los cambios en la densidad mineral ósea de los pacientes que reciben un trasplante de progenitores hematopoyéticos. Estudiar las diferencias en la pérdida de masa ósea entre trasplante autogénico y alogénico. Determinar los cambios de remodelado óseo así, como la concentración de osteoprotegerina sérica y el factor de crecimiento de la insulina tipo I en estos pacientes y correlacionarlos con la densidad mineral ósea e investigar el porcentaje de fracturas vertebrales. Diseño: Estudio prospectivo. Se han realizado determinaciones seriadas de densidad mineral ósea, marcadores de remodelado óseo (propéptido aminoterminal del procolágeno tipo I y telopéptido aminoterminal del colágeno tipo I), hormonas (tirotropina, tiroxina no unida a proteínas, cortisol, paratiroidea, foliculoestimulante, luteinizante, estradiol, testosterona, proteína transportadora de testosterona), factor de crecimiento de la insulina tipo I, 25 y 1,25 hidroxivitamina D y osteoprotegerina, así como radiografías de perfil dorsolumbar. Ámbito y sujetos de estudio: Pacientes adultos de edad, igual o superior a 18 años que han recibido un trasplante de progenitores hematopoyéticos en el Hospital Universitari Germans Trias i Pujol. Instrumentalización: En cada paciente se investigó la densidad mineral ósa con un densitómetro LUNAR prodigy. En todos los pacientes se determinaron los marcadores de formación y resorción ósea, osteoprotegerina y mediciones hormonales mediante las técnicas de enzimo y radioinmunoanálisis. Resultados: 100 pacientes en total; 46 (46%) eran mujeres; 53 (53%) recibieron un trasplante autogénico y 47 (47%) alogénico. De forma previa al trasplante 37 pacientes (38%) tenían una masa ósea baja (26 osteopenia y 11 osteoporosis). Los valores medios (DE) de la densidad mineral ósea fueron 1,139 (0,179) g/cm2 en columna lumbar y 0,971 (0,131) g/cm2 en cuello de fémur. Se observó una disminución de la densidad mineral ósea a los 6 meses tanto en columna lumbar (1,132 frente a 1,086 g/cm2, p<0,001) como en cuello de fémur (0,964 frente a 0,914 g/cm2, p<0,001) y a los 12 meses en columna lumbar (1,124 frente a 1,096 g/cm2, p<0,001) y cuello de fémur (0,962 frente a 0,898 g/cm2, p<0,001). Al comparar la densidad mineral ósea según el tipo de trasplante, el porcentaje de cambio a los 12 meses en columna lumbar, en los autogénicos fue de -1,96% respecto a un -3,18% en los alogénicos y en cuello de fémur de un -5,20% y un -8,76% respectivamente. Los valores de osteoprotegerina aumentaron tras el trasplante tanto en el grupo autogénico (4,33 frente a 5,35 pmol/l, p=0,016) como en el alogénico (5,08 frente a 5,78 pmol/l, p=0,015). No obstante, dichos valores no se correlacionaron con la densidad mineral ósea. Se observó un aumento significativo de los valores de propéptido aminoterminal del procolágeno tipo I a los 3 meses (80,94 frente a 79,08 ng/mL, p=0,001) en el grupo de trasplante autogénico mientras que en el alogénico el propéptido aminoterminal del procolágeno tipo I disminuyó a los 3 meses (112,47 frente a 81,23 ng/mL, p=0,034), a los 6 meses (127,95 frente a 86,893 ng/mL, p=0,021) y a los 12 meses (123,07 frente a 90,98 ng/mL, p=0,048). Se observó un incremento no significativo de los valores de telopéptido aminoterminal del colágeno tipo I en los dos tipos de trasplante. Los pacientes que desarrollaron una enfermedad de injerto contra el huésped (EICH) crónica presentaban una disminución mayor de la densidad mineral ósea en el segmento L2-L4 respecto aquellos que no la habían manifestado. Hubo una correlación negativa que se acercó a la significación estadística entre la dosis acumulada de glucocorticoides y la pérdida de densidad mineral en columna lumbar. El porcentaje de fracturas fue del 5,2%. Conclusiones: Los pacientes candidatos a recibir un trasplante de progenitores hematopoyéticos presentan valores bajos de densidad mineral ósea en aproximadamente un tercio de los casos. Tanto el grupo autogénico como el alogénico muestran una pérdida de masa ósea, más marcada en cuello de fémur. Los pacientes del grupo alogénico presentan cambios de los marcadores de remodelado óseo (disminución en los marcadores de formación ósea y aumento en los de resorción) que reflejan el mecanismo fisiopatológico de la pérdida de masa ósea. La osteoprotegerina sérica se incrementa en este proceso pero no se correlaciona con la densidad mineral ósea. La enfermedad de injerto contra el huésped crónica se relaciona con la pérdida de masa ósea tras el trasplante de progenitores hematopoyéticos alogénico. La dosis acumulada de glucocorticoides se correlaciona negativamente con la pérdida de masa ósea en dicho grupo, acercándose a la significación estadística.


Previous: Osteoporosis is a common complication of hematopoietic stem cell transplantation. Its pathogenesis is complex, involving multiple factors, namely the immunosuppressive drugs that are used in the induction period and consolidation and particularly the changes in the stromal cells of the bone marrow as a consequence of the transplant. .This entails an uncoupling of bone remodeling with an increase of bone resorption and decreased bone formation. Hypothesis: Patients who receive stem cell transplantation have a decreased bone mass . There are differences in bone mineral density between patients receiving allogeneic and autologous transplantation. This reduction leads to an increase in the number of fractures. Objectives: To determine the changes in bone mineral density of patients who receive a transplant of hematopoietic progenitors. To study the differences in bone loss between autologous and allogeneic transplant. To establish the changes in bone remodeling as well as the concentration of osteoprotegerin serum and growth factor type I insulin in these patients and to correlate it with the bone mineral density and the rate of vertebral fractures. Design: Prospective study. We performed serial measurements of bone mineral density, bone turnover markers (aminoterminal propeptide of type I procollagen and telopeptide aminoterminal of type I collagen), hormones (thyrotropin, thyroxine unbound protein, cortisol, parathyroid, FSH, LH, estradiol, testosterone, testosterone binding protein), growth factor type I insulin, 25 and 1,25 hydroxyvitamin D and osteoprotegerin and thoracolumbar radiographs profile. Setting and subjects of study: Adult patients of age ≥ 18 years who have received hematopoietic stem cell transplantation at the University Hospital Germans Trias i Pujol. Instrumentation: Bone mineral density was investigated with densitometer LUNAR prodigy in all patients .Futhermore markers of bone formation and resorption, and osteoprotegerin by hormonal measurements enzimo techniques and radioimmunoassay were determined in all the patients. Results: 100 patients were recruited ; 46 (46%) were women; 53 (53%) received autologous and 47 (47%) allogeneic transplantation. Prior to the transplant 37 patients (38%) had a low (26 osteopenia and 11 osteoporosis) bone mass. The mean (SD) BMD were 1.139 (0.179) g/cm2 in lumbar spine and 0.971 (0.131) g / cm2 in femoral neck. A decrease in bone mineral density at 6 months in both lumbar spine (1.132 vs. 1.086 g / cm2, p <0.001) and femoral neck (0.964 vs. 0.914 g / cm2 p <0.001) was observed. At 12 months the bone mineral density was : at the lumbar spine (1,124 vs. 1,096 g / cm2, p <0.001) and femoral neck (0.962 vs. 0.898 g / cm2, p <0.001). When comparing bone mineral density by the type of the transplant, the change after 12 months at the lumbar spine, in the autologous was -1.96% compared to -3.18% in allogeneic and thew change at femoral neck was -8.76 -5.20% a respectively. Osteoprotegerin values increased after both autologous transplant group (4.33 vs. 5.35 pmol / l, p = 0.016) and allogeneic (5.08 vs. 5.78 pmol / l, p = 0.015 ). However, these values were not correlated with bone mineral density. A significant increase in the values of aminoterminal propeptide of type I procollagen at 3 months (80.94 versus 79.08 ng / mL, p = 0.001) in the group of autologous transplantation was observed whereas the aminoterminal propeptide allogeneic type I procollagen was decreased at 3 months (81.23 vs. 112.47 ng / mL, p = 0.034) , 6 months (127.95 86.893 versus ng / mL, p = 0.021) and 12 months (90.98 vs. 123.07 ng / mL, p = 0.048). A nonsignificant increase in values of aminoterminal telopeptide of type I collagen in both types of transplantation was observed. Patients who developed graft-versus-host disease (GVHD) Chronic showed a greater decrease in bone mineral density in L2-L4 segment than those who had not this complication. There was a negative correlation (close to be statistical significance) between the cumulative dose of glucocorticoids and the loss of mineral density in the lumbar spine. The fracture rate was 5.2%. Conclusions: Patients candidates for hematopoietic stem cell transplant have low levels of bone mineral density ( one third of cases) prior to the transplant. Both autologous and allogeneic trasnplant groups showed a loss of bone mass, which was more marked in the femoral neck. Patients in the allogeneic transplant group have changes in markers of bone turnover ( a decrease in bone formation markers and a increase in resorption markers), this reflects the pathophysiological mechanism of bone loss. Serum osteoprotegerin is increased but it is not correlated with bone mineral density. Graft versus host disease is related to chronic loss of bone mass after allogeneic hematopoietic progenitors. The cumulative dose of glucocorticoids is negatively correlated with bone loss in that group, approaching a statistical significance.

Keywords

Transplantament de progenitors hematopoètics; Transplante de progenitores hematopoyéticos; Bone marrow transplantation; Densitat mineral óssia; Densidad minarl ósea; Bone mineral density; Osteporosi; Osteporosis; Osteoporosis

Subjects

616.7 - Pathology of the organs of locomotion. Skeletal and locomotor systems

Knowledge Area

Ciències de la Salut

Documents

shp1de1.pdf

1.077Mb

 

Rights

L'accés als continguts d'aquesta tesi queda condicionat a l'acceptació de les condicions d'ús establertes per la següent llicència Creative Commons: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/es/
L'accés als continguts d'aquesta tesi queda condicionat a l'acceptació de les condicions d'ús establertes per la següent llicència Creative Commons: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/es/

This item appears in the following Collection(s)