De ida y vuelta: Una investigación biográfica-narrativa en torno a las experiencias de ser estudiante en la universidad

Author

Ucker Perotto, Lilian

Director

Hernández, Fernando (Hernández Hernández)

Tutor

Hernández, Fernando (Hernández Hernández)

Date of defense

2015-06-30

Legal Deposit

B 19739-2015

Pages

396 p.



Department/Institute

Universitat de Barcelona. Facultat de Belles Arts

Abstract

A pesar de que la internacionalización no es un concepto nuevo en la educación superior, en los últimos 20 años su impacto viene provocando discusiones sobre el papel que asume en la actualidad la universidad en la economía mundial, y las consecuencias de pensar la internacionalización como un objetivo significativo para el sistema educativo de enseñanza superior. Sin embargo, muchos investigadores vienen demostrando cierta preocupación cuando, el capitalismo académico comienza a inducir los proyectos de internacionalización según los intereses del mercado, en lugar de considerar las experiencias de los que más sufren sus consecuencias, los estudiantes internacionales. Me pregunto, ¿cómo podemos entonces tratar y abordar el tema de "la internacionalización de la educación superior" teniendo en cuenta el relato de los estudiantes extranjeros? Frente a este contexto y a partir de mi experiencia como estudiante internacional, definí como objeto de estudio ¿cómo se constituye el sentido de ser estudiante de doctorado de Brasil en Barcelona?, trayendo así como pregunta de la investigación: ¿por qué es importante y necesario pensar en las pedagogías y prácticas que tengan en cuenta el contexto internacional? Desde una perspectiva narrativa de investigación, propongo conocer para comprender lo que dicen nueve estudiantes brasileños sobre sus experiencias como estudiantes en la Universidad en Barcelona. En un primer momento, al entrevistarlos, mi objetivo fue conocer la historia de cada estudiante para comprender más tarde qué dicen los relatos sobre la experiencia de ser un estudiante en Barcelona. Además de las entrevistas, los sujetos han compartido imágenes y canciones que, para ellos, también representaban sus experiencias. Como estrategia narrativa de investigación, esta tesis está organizada a través de siete cartas. Además de funcionar como un recurso ficcional, las cartas son espacios de diálogo e interlocución en el que el investigador se relaciona con otros personajes, los destinatarios de las cartas (tribunal de la tesis doctoral, amigas, Meeri Hellsten, colaboradores de la investigación, los futuros estudiantes internacionales y el director la tesis doctoral), enseñándoles escenas y acontecimientos que se configuran importantes para el problema de la tesis, y que promueven así un espacio-tiempo singular de construcción de la subjetividad de los colaboradores de la investigación.


Apesar de a internacionalização não ser um conceito novo para o Ensino Superior, é nos últimos vinte anos que seu impacto tem provocado discussões a respeito do papel que assume hoje a universidade na economia mundial e as consequências de se pensar e tomar a internacionalização como meta para o sistema educativo. No entanto, muitos pesquisadores têm demonstrado certa preocupação quando o capitalismo acadêmico passa a induzir e direcionar os projetos de internacionalização segundo os interesses do mercado, ao invés de considerar o relato e a experiência daqueles que mais sofrem seu impacto, o dos estudantes internacionais. Pergunto-me como podemos, então, abordar e aproximar o tema ‘internacionalização do Ensino Superior’ levando em consideração o relato dos estudantes estrangeiros. Foi frente a este contexto e a partir das minhas inquietações como estudante internacional que defini como foco de estudo para esta investigação o modo como é constituído/construído o sentido de ser estudante brasileiro de doutorado em Barcelona, trazendo, assim, como pergunta da pesquisa: por que é importante e necessário pensarmos em pedagogias ou práticas que levem em conta o seu contexto internacional? Desde uma perspectiva narrativa de investigação, me propus, nesta tese, a conhecer, para então compreender, o que dizem nove estudantes brasileiros sobre suas experiências como estudantes na universidade em Barcelona. Em um primeiro momento, ao entrevistá-los, meu objetivo era conhecer a história de cada um deles, para mais tarde compreender o que tais relatos ‘diziam’ sobre a experiência de ser estudante em Barcelona. Além das entrevistas, os sujeitos compartilharam imagens e músicas que, conforme eles próprios, também representavam suas experiências. Como estratégia narrativa de investigação, esta tese está organizada através de sete cartas. Além de servir como recurso ficcional, as cartas são espaços de diálogo e interlocução onde a investigadora se relaciona com outros personagens, os destinatários das cartas, o tribunal da tese de doutorado, algumas amigas, Meeri Hellstén, os colaboradores da pesquisa, os futuros estudantes internacionais e o diretor da tese de doutorado; trazendo a tona fatos e acontecimentos importantes para a discussão da problemática da tese e promovendo assim um espaço-tempo singular de construção da subjetividade dos colaboradores da pesquisa.


Despite the fact that the internationalization is not a new concept for the Higher Education, it is from the last twenty years that its impact has provoking discussions concerning the role which the university assumes, nowadays, in the international economy and the consequences of thinking and taking internationalization as a goal of the educational system. However, many researchers has demonstrating some concern when the academic capitalism starts to induce and to direct the internationalization projects in accordance with the market interests, instead of considering the report and the experience of those who are the most affected with its impact, the international students. I ask myself how can we approach the theme ‘Internationalization of Higher Education’ considering the international students’ reports. Considering this context and from my own unrests as an international student, I have defined as the focus of this study the way how it is constituted/constructed the meaning of being a Brazilian doctoral student in Barcelona, bringing, thus, as the research question: ‘Why is it important and necessary to think about pedagogies or practices which consider its international context?’. From a narrative perspective of investigation, I have proposed myself, in this thesis, to know; in order to, then, comprehend; what do the nine Brazilian students say about their experiences as students in the University of Barcelona. In a first moment, by interviewing them, my goal was to know each one’s history, in order to, later, comprehend what did such reports were saying about the experience of being a student in Barcelona. Beyond the interviews, the subjects shared images and songs which, according to their reports, were also representing their experiences. As a narrative strategy of investigation, this thesis is organized through seven letters. Beyond of serving as a fictional resource, the letters are spaces of dialogue and interlocution where the researcher relates to other personas: the letters’ addressees, the examiner of the doctoral thesis, some friends, Meeri Hellstén, those who collaborated with the research, the next international students and the thesis director; bringing, thus, some facts and happenings which are important for the discussion of this thesis’ issue and promoting a singular time-space for the construction of the subjectivity of the research collaborators.

Keywords

Educació superior; Educació superior; Higher education; Doctorands; Doctorandos; Doctoral students; Globalització cultural; Globalización cultural; Cultural globalization; Autobiografies; Autobiografías; Autobiographies; Narrativa; Fiction; Epistolaris; Epistolarios; Letters (Correspondence)

Subjects

378 - Higher education. Universities. Academic study

Knowledge Area

Ciències Humanes i Socials

Documents

LUP_TESIS.pdf

25.68Mb

 

Rights

L'accés als continguts d'aquesta tesi queda condicionat a l'acceptació de les condicions d'ús establertes per la següent llicència Creative Commons: http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/es/
L'accés als continguts d'aquesta tesi queda condicionat a l'acceptació de les condicions d'ús establertes per la següent llicència Creative Commons: http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/es/

This item appears in the following Collection(s)