Estudio de pacientes asistidos en el servicio de otorrinolaringologia del hospital central de maputo (Moçambique) con diagnóstico de cuerpo extraño (periodo 2007-2011)

Author

Dadá, Mahomed Sidique Abdul Cadar

Director

Rodríguez Baeza, Alfonso

Date of defense

2014-06-10

ISBN

9788449045417

Legal Deposit

B-27064-2014

Pages

243 p.



Department/Institute

Universitat Autònoma de Barcelona. Departament de Ciències Morfològiques

Abstract

ANTECEDENTES Y FINALIDAD DEL ESTUDIO: La problemática sanitaria de cuerpos extraños en los Servicios de Otorrinolaringología está relativamente poco estudiado, aunque los trabajos publicados demuestran que es un problema cada vez más importante de Salud Pública. Se entiende por cuerpo extraño en Otorrinolaringología cualquier elemento, animado o inanimado, que sea introducido voluntaria o involuntariamente por alguno de los orificios naturales de la cabeza. Este estudio pretende caracterizar el perfil de los pacientes observados en el Hospital Central de Maputo (Moçambique) por este problema, con el objetivo de establecer protocolos de actuación y de prevención de estos accidentes, adaptados a las condiciones socio-sanitarias del país. MATERIAL Y MÉTODOS: El estudio es descriptivo, retrospectivo, mediante la recogida y el análisis de los datos disponibles en las historias clínicas de los pacientes con diagnóstico (o sospecha) de cuerpo extraño en el área de la Otorrinolaringología del Hospital Central de Maputo. El estudio recogió los datos de 2.615 pacientes asistidos durante el periodo 2007-2011. Los resultados obtenidos son presentados mediante tablas y gráficos, habiéndose realizado un análisis descriptivo y un análisis analítico de los datos, con un nivel de significación del 95% (programas SPSS para Windows, v.15, y SAS para Windows, v.9.2 (SAS Institute Inc, NC, USA). El estudio fue aprobado por la Dirección del Hospital Central de Maputo, por el Comité Nacional de Bioética de Salud y por el Ministerio de Salud de Moçambique. RESULTADOS: La mayoría de los pacientes fueron asistidos en los meses de Agosto a Noviembre, y en días laborables. Hubo un ligero predominio de pacientes de sexo masculino (53.50%). La media de edad de los pacientes fue de 13.28 años (mediana de 5 años y desviación estándar de 16.225), con una edad mínima de 0 años (meses) y una edad máxima de 80 años. El grupo poblacional más afectado fue el de menores de 14 años, especialmente los de 0 a 4 años de edad. En un 47.88% (1.252/2.615) de los casos el tiempo de evolución desde el incidente hasta su atención en el Hospital Central de Maputo fue inferior a 6 horas. El síntoma más frecuente fue la disfagia (22.83%), seguido de la odinofagia (16.10%). El 94.80% de los pacientes referían un antecedente de cuerpo extraño. En los casos en que se había realizado un intento de extracción previo, en el 52.74% (231/438) lo había hecho el propio paciente, mientras que en el 25.80% lo había intentado personal de salud o un familiar (21.46%). Prácticamente la mitad de los pacientes (49.79%) acudieron directamente al Hospital, sin ser remitidos de otra Unidad Sanitaria. Los cuerpos extraños más frecuentes fueron los objetos metálicos (39.35%) y las espinas de pescado, huesos y trozos de carne (19.62%), siendo la localización más frecuente el esófago (42.37%), el canal auditivo externo (27%) y las fosas nasales (12.08%). Para la extracción del cuerpo extraño en el Hospital Central de Maputo no fue necesaria la administración de anestesia general en un 56.14% de los casos. CONCLUSIONES Y RECOMENDACIONES DEL ESTUDIO: Aunque este estudio demuestra que los pacientes con cuerpos extraños son un problema de Salud Pública en un país como Moçambique, se debe tener en cuenta que el estudio se ha realizado en un Hospital de referencia y por lo tanto las conclusiones no son necesariamente extrapolables a toda la población. Sin embargo, y debido a que el estudio abarca un periodo consecutivo amplio, con un número considerable de pacientes, consideramos que es una referencia importante para valorar la magnitud de este problema sanitario, permitiéndonos proponer algunas estrategias de prevención y algunos protocolos de actuación para estos casos en Moçambique.


BACKGROUND AND PURPOSE OF THE STUDY: In developing countries the problem of foreign bodies in the Otorhinolaryngology area has been poorly studied. However, published studies show that it is an increasingly important public health problem. In Otolaryngology, foreign body means something, animate or inanimate, which has been introduced intentionally or unintentionally by any of the natural orifices of the head. Thus, this study aims to characterize the profile of patients seen in the Central Hospital of Maputo (Mozambique) for this problem, with the final purpose of establishing the profile of the patients and propose protocols of actuation and prevention of accidents with foreign bodies, adapted to the socio-health of the country. MATERIAL AND METHODS: We presented a descriptive and retrospective study by collecting and analyzing the data available in the medical records of patients diagnosed with, or suspected, of having a foreign body in the area of Otolaryngology at the Hospital Central of Maputo. The study sample comprised a consecutive period of 5 years (2007-2011), including 2.615 patients. Results are show in tables and graphs format. A descriptive analysis and an analytical analysis of the data were made, using the SPSS program for Windows, v.15, and SAS for Windows, v. 9.2 (SAS Institute Inc, NC, USA). Statistical significance was set at p<0.005. The study was approved by the Direction of the Hospital Central of Maputo, the National Bioethics Committee of Health and the Ministry of Health of Mozambique. RESULTS: We studied 2.615 patients with the diagnostic, or suspect, of a foreign body introduced by the natural orifices of the head. Most cases were assisted in August, September, October and November, and on working days. There was a slight predominance of male patients (53.50%). The mean age of the patients was 13.28 years (median 5 years and standard deviation of 16.225), with a range between 0 (months) and 80 years old. The most affected population group was under 14 year-old, especially those being 0-4 year-old. In 47.88% (1.252/2.615) of cases the evolution time (time from the incident to the attention in the Hospital Central of Maputo) was less than 6 hours. The most common symptoms were dysphagia (22.83%), followed by odynophagia (16.10%) and 94.80% of the patients reported a history of foreign body. Regarding the cases having a prior attempt for removal, in 52.74% (231/438) it was performed by the patient itself, while in 25.80% it was performed by health personnel or by the family (21.46%). Nearly half of patients treated at the Hospital Central of Maputo (49.79%) came directly without being referred from another health unit of the country. The most common foreign bodies were metal objects (39.35%), followed by fish bones, bones and pieces of meat (19.62%). The most common site was the oesophagus (42.37%), the external auditory canal (27%) and the nose (12.08%). It was not necessary to administer general anaesthesia for the removal of the foreign body in the Hospital Central of Maputo, in 56.14% of the cases. CONCLUSIONS AND RECOMMENDATIONS OF THE STUDY: Although this study shows that patients with foreign bodies are a public health problem in a country like Mozambique, it should be noted that the study was conducted in a reference hospital and therefore, the findings may not be extrapolated to all population. However, because the study covers a large consecutive period, with a significant number of patients, we believe that it is an important reference for assessing the magnitude of this health problem, allowing us to propose some preventive strategies and some protocols for these problems in Mozambique.

Keywords

Cuerpo extraño; Otorrinolaringologia; Anatomia

Subjects

614 - Public health and hygiene. Accident prevention

Knowledge Area

Ciències de la Salut

Documents

msacd1de1.pdf

4.019Mb

 

Rights

ADVERTIMENT. L'accés als continguts d'aquesta tesi doctoral i la seva utilització ha de respectar els drets de la persona autora. Pot ser utilitzada per a consulta o estudi personal, així com en activitats o materials d'investigació i docència en els termes establerts a l'art. 32 del Text Refós de la Llei de Propietat Intel·lectual (RDL 1/1996). Per altres utilitzacions es requereix l'autorització prèvia i expressa de la persona autora. En qualsevol cas, en la utilització dels seus continguts caldrà indicar de forma clara el nom i cognoms de la persona autora i el títol de la tesi doctoral. No s'autoritza la seva reproducció o altres formes d'explotació efectuades amb finalitats de lucre ni la seva comunicació pública des d'un lloc aliè al servei TDX. Tampoc s'autoritza la presentació del seu contingut en una finestra o marc aliè a TDX (framing). Aquesta reserva de drets afecta tant als continguts de la tesi com als seus resums i índexs.

This item appears in the following Collection(s)