Pubarquia precoz idiopática: Relación con el síndrome metabólico y con el desarrollo de hiperandrogenismo ovárico

Author

Jaramillo Villegas, Adriana María

Director

Martín Mateos, M. A. (María Anunciación)

Ibáñez Toda, Lourdes

Date of defense

2008-07-18

ISBN

9788469233641

Legal Deposit

B.27582-2009



Department/Institute

Universitat de Barcelona. Departament d'Obstetrícia i Ginecologia, Pediatria i Radiologia i Medicina Física

Abstract

INTRODUCCIÓN: La pubarquia precoz idiopática en niñas (aparición de vello púbico antes de los 8 años) se ha asociado a manifestaciones de síndrome metabólico en edad prepuberal (hiperinsulinismo, obesidad central y dislipemia), se ha relacionado con la secuencia: bajo peso al nacer, recuperación pondoestatural exagerada, desarrollo de pubarquia precoz y pubertad avanzada rápidamente progresiva y por último, se ha visto una mayor prevalencia de hiperandrogenismo ovárico (45%) en la edad adulta. La hipótesis de estudio fue que las mujeres con PP presentan manifestaciones comunes de hiperandrogenismo ovárico y síndrome metabólico en la edad adulta, siendo mayor la incidencia en las mujeres con antecedente de bajo peso al nacer y en las que no fueron tratadas con metformina en la adolescencia.<br/><br/>METODOLOGÍA: Estudio retrospectivo, longitudinal (20 años) n= 20 mujeres (29,6 ± 3,3 años), diagnosticadas de pubarquia precoz idiopática entre 1980 y 1986, (se descartó la presencia de PP secundaria a hiperplasia suprarrenal congénita, síndrome de Cushing o tumores virilizantes) y seguidas analítica y ecográficamente hasta pasados 2 años de la menarquia, con una valoración en la edad adulta en la cual se realizó anamnesis, examen físico (peso, talla, IMC, cociente cintura/cadera), analítica (cociente neutrófilos/leucocitos, perfil lipídico, andrógenos, leptina y test de tolerancia oral a la glucosa), Ecografía pélvica (Doppler), Ecografía carotídea (Doppler) y densitometría ósea (DXA). Se realizó el estudio estadístico mediante SPSS, con significación estadística con p<0,05)<br/><br/>RESULTADOS: 1) la prevalencia de hiperandrogenismo ovárico (criterios de Rótterdam) en las pacientes con PP fue del 35% y de síndrome metabólico del 20% (International Diabetes Federation). 2) La prevalencia de hiperandrogenismo ovárico fue mayor en la adolescencia que en la edad adulta (70% vs 35%). 3) La prevalencia de manifestaciones comunes al síndrome metabólico e hiperandrogenismo ovárico fue la siguiente: elevación del cociente neutrófilo/linfocito 70%, elevación de leptina y alteración en el metabolismo glucídico 45%, obesidad 40%, disfunción endotelial 35%, dislipemia 20% e hipertensión arterial 5%. 4) Las pacientes con pubarquia precoz presentaron mayor engrosamiento de la íntima carotídea en relación a un grupo control (n=16) de similares características con respecto a edad e IMC (0,51 ± 0,1 Vs 0,38 ± 0,07mm respectivamente) (p:0,005). 5) las pacientes con bajo peso (n=4) y peso adecuado al nacer al nacer (n=16) presentaron una prevalencia similar de hiperandrogenismo ovárico y síndrome metabólico. 6) Las pacientes que recibieron tratamiento con metformina y flutamida, iniciado durante la adolescencia y con una duración de 2 a 3 años, tuvieron una prevalencia de hiperandrogenismo ovárico menor que las pacientes que no lo tomaron (11% vs 64% respectivamente), no hubo diferencia en la prevalencia de síndrome metabólico (22% y 18%, respectivamente).<br/><br/>CONCLUSIONES: Las pacientes con pubarquia precoz presentan alteraciones comunes al síndrome metabólico y al hiperandrogenismo ovárico en la edad adulta. Dichas alteraciones parecen ser independientes del peso al nacer, sin embargo se requiere una muestra de pacientes mayor para sacar conclusiones. El tratamiento con metformina y flutamida durante la adolescencia disminuye la incidencia de hiperandrogenismo ovárico en la edad adulta. Las pacientes con PP precisan un seguimiento clínico y analítico en la adolescencia y un control posterior en la edad adulta.


Background: Precocious pubarche in girls (PP, appearance of pubic hair before 8 yr) is associated with prepuberal hyperinsulinemia and dyslipemia, and with increased incidence of hyperinsulinemic ovarian hyperandrogenism -so called polycystic ovary syndrome (PCOS)-, at adolescence, which has been associated with endothelial dysfunction -specially with increased carotid intima-media thickness (IMT)-, and subsequent risk for cardiovascular disease and type 2 diabetes. <br/><br/>2) Aim and hypothesis: We hypothesized that young women with a history of PP show an increased prevalence of common manifestations for PCOS and metabolic syndrome (MS) (hyperglycaemia y/o hyperinsulinemia, dyslipemia, central adiposity, endothelial dysfunction and hypertension); PP patients small for gestational age (SGA) show a higher prevalence of PCOS and metabolic syndrome than those with adequate weight for gestational age (AGA); and women who received metformin and flutamide treatment at adolescence, have less prevalence of common manifestations of PCOS and MS at adulthood.<br/><br/>3) Methods: A case-control study was conducted on 20 young women [age 29,6 &#61617; 3,3 yr; body mass index (BMI): 25,2 &#61617; 4,6] with a history of PP. In all cases, PP had been attributed to an amplified adrenarche, based on high circulating levels of dehydroepiandrosterona sulphate and/or androstenedione for chronological age at diagnosis. Endocrine-metabolic variables, body composition (by dual-energy X-ray absorptiometry), carotid IMT and ovarian morphology by transvaginal ultrasonography were assessed in all women.<br/><br/>4) Results: 1) PP patients showed a 35% prevalence of PCOS (Rotterdam criteria) and a 20% prevalence of MS (International Diabetes Federation). 2) Prevalence of PCOS was higher at adolescence than at adulthood (70% vs 35%). 3) Prevalence of common manifestations for both pathologies was as follows: 45% insulin resistance and/or impaired glucose tolerance; 40% obesity, 35% endothelial dysfunction; 20% dyslipemia and 5% hypertension. 4) PP patients showed a higher carotid IMT in relation to a control group (n=16) of similar characteristics in terms of age and BMI (0,51 ± 0,1 and 0,38 ± 0,07mm, respectively) (p:0,005). 5) Patients SGA (n=4) and AGA (n=16) showed similar prevalence of PCOS and MS. 6) Patients who received metformin and flutamide treatment at adolescence (2-3 years), showed a lower prevalence of PCOS than patients who did not receive this treatment (11% and 64%, respectively), whereas the incidence of MS did not show a significant difference (22% and 18%, respectively).<br/><br/>5) Conclusions: At adulthood, PP patients show alterations that are usually associated to MS and PCOS, independent of the weight at birth. <br/>Treatment with metformin and flutamide at adolescence decreases the incidence of PCOS at adulthood. PP patients require clinical and analytical follow-up during adolescence and a later control when they reach adulthood.

Keywords

Síndrome metabòlica; Hiperandrogenisme ovàric; Pubiarquia precoç idiòpàtica; Malalties pediàtriques

Subjects

612 - Physiology. Human and comparative physiology

Knowledge Area

Ciències de la Salut

Documents

AJV_TESIS.pdf

1.615Mb

 

Rights

ADVERTIMENT. L'accés als continguts d'aquesta tesi doctoral i la seva utilització ha de respectar els drets de la persona autora. Pot ser utilitzada per a consulta o estudi personal, així com en activitats o materials d'investigació i docència en els termes establerts a l'art. 32 del Text Refós de la Llei de Propietat Intel·lectual (RDL 1/1996). Per altres utilitzacions es requereix l'autorització prèvia i expressa de la persona autora. En qualsevol cas, en la utilització dels seus continguts caldrà indicar de forma clara el nom i cognoms de la persona autora i el títol de la tesi doctoral. No s'autoritza la seva reproducció o altres formes d'explotació efectuades amb finalitats de lucre ni la seva comunicació pública des d'un lloc aliè al servei TDX. Tampoc s'autoritza la presentació del seu contingut en una finestra o marc aliè a TDX (framing). Aquesta reserva de drets afecta tant als continguts de la tesi com als seus resums i índexs.

This item appears in the following Collection(s)